Z dr inż. Tomaszem Więckiem, fizykiem Katedry Fizyki Politechniki Rzeszowskiej, rozmawiał Piotr Ordon, uczeń Zespołu Szkół w Jadachach

Ostatnio w mediach słyszymy często o problemie energetyki jądrowej. Po eksplozji w japońskiej Fukushimie jest to temat, o którym na pewno warto rozmawiać, zwłaszcza w kontekście rządowych planów budowy elektrowni atomowej w Polsce. Czy zatem taka elektrownia nie zagraża bezpieczeństwu mieszkańców okolicznych terenów, a nawet całego kraju?
Elektrownia w Japonii została zbudowana na terenach tektonicznych, natomiast u nas takie nie występują. W związku z tym zasadne jest, żeby budować elektrownię jądrową. Zanim zaczniemy budowę zastanówmy się jednak, czy nie warto rozpocząć oszczędzanie. Specjaliści szacują, że można odzyskać około 20% energii elektrycznej. Wówczas nie byłoby potrzeby korzystania z reaktorów.

Czy korzyści, jakie odniesie Polska z ewentualnej budowy takiej elektrowni, pokryją koszty jej budowy i utrzymania (chodzi głównie o dostawy paliwa uranowego do zakładu)?
My nie jesteśmy producentem paliwa, musimy je importować. Jest tutaj zielone światło, ponieważ energia jądrowa uchodzi za czystą i ekologiczną energię. Tu będziemy mieli wsparcie innych krajów i w tym przypadku nie będzie pewnie trudności.

Wedle powszechnego przekonania elektrownia jądrowa powinna być usytuowana na terenie nie zamieszkanym przez ludzi. Czy więc pomysł utworzenia jej nad Jeziorem Żarnowieckim jest przemyślany? Jeśli nie, to gdzie powinna znajdować się taka elektrownia?
Mamy w Polsce wiele terenów nie zamieszkanych przez ludzi. Elektrownia może być na takich terenach zbudowana. Elektrownia w Żarnowcu prawdopodobnie powstanie, gdyż już kilkanaście lat temu rozpoczęto tam jej budowę. Została ona jednak przerwana, więc należy to dzieło dokończyć.

Jakie są sposoby zapobiegania awariom reaktorów? Po katastrofie w Czarnobylu w 1986 roku i w Fukushimie w marcu br. w społeczeństwie zarówno europejskim, jak i polskim panują sceptyczne opinie na temat zapewnień fizyków i programów zapobiegania takim awariom? Skoro jest to zbyt niebezpieczne, to może poszukać energii gdzieś indziej, niż w reaktorach jądrowych, na przykład masowo budując farmy wiatrowe lub montując na dachach drogie kolektory słoneczne?
Muszę powiedzieć, że energia odnawialna nie jest doceniana mimo, że mamy w Polsce duże jej zasoby. W przypadku elektrowni jądrowej powinniśmy wybrać taką, która ma znakomite zabezpieczenia. Japończycy zastosowali technologię niskiej jakości i mieli problemy z wygaszeniem tej elektrowni jądrowej.

Jeśli już zdecydujemy się na budowę elektrowni jądrowej np. nad Jeziorem Żarnowieckim, to jaki typ reaktora powinniśmy wybrać, aby był oszczędny, a jednocześnie pokrywał nasze obecne i przyszłe zapotrzebowanie na energię elektryczną? W końcu myślimy o tym również w dłuższej perspektywie – na przyszłość.
Musi być to elektrownia posiadająca reaktor, który ma możliwość szybkiego weń ingerowania: sterowania nim i wygaszania go. Mianowicie powinien to być reaktor bardziej nowoczesny, niż ten zastosowany w Japonii.

Jaka jest rola fizyków w procesie decyzyjnym o budowie elektrowni jądrowej w Polsce. Jaki wpływ mają przeprowadzane przez nich eksperymenty na decyzje władz kraju. I najważniejsze: Jaki jest ogólny stosunek fizyków i badaczy do tego sposobu pozyskiwania energii, zwłaszcza, że wiemy już o tym, że czas funkcjonowania elektrowni cieplnych dobiega końca?
W społeczeństwie nie ma tej świadomości nadchodzącego końca elektrowni cieplnych, natomiast fizycy są podzieleni: jedni popierają energię jądrową, drudzy są temu przeciwni. Jest ogromna potrzeba edukacji wśród dzieci i młodzieży w zakresie fizyki, w tym także energii atomowej. Warto ją propagować, bo na razie jest to obarczone mitem krzywdy.

Jakie jest Pana stanowisko w tej sprawie? Czy w Polsce powinna znajdować się taka elektrownia?
Uważam, że powinniśmy skupić się na rozwoju energii odnawialnej. Jeżeli jej zasoby nam nie wystarczą, należy uruchomić elektrownię atomową.

Dziękuję bardzo.